Stikstof-efficiëntie bij kool

Onderzoekers van het Louis Bolk Instituut hebben in samenwerking met Wageningen University & Research door middel van literatuuronderzoek en interviews met experts de beschikbare kennis over diverse Brassica’s, met name sluitkool, geanalyseerd. De literatuur wordt daarbij gericht bestudeerd voor het vinden gericht op de perspectieven voor veredelen op stikstof-efficiëntie, de betrokken planteneigenschappen, en achterliggende fysiologische mechanismen. De tussentijdse uitkomsten zijn ter bespreking voorgelegd aan een aantal telers en koolveredelaars in een workshop. Ook zijn een aantal koolbedrijven in het groeiseizoen bezocht en zijn de telers geïnterviewd over hun ervaringen met koolteelt onder beperkte stikstofbemesting.

Stikstofefficiëntie is de resultante van twee componenten: stikstofopname-efficiëntie en stikstofgebruiksefficiëntie. Deze aspecten moeten steeds in onderlinge relatie onderzocht worden, omdat rassen diverse combinaties van strategieën kunnen ontwikkelen om efficiënt met een laag stikstofaanbod om te kunnen gaan.

Uit de literatuur blijkt dat voor kool vooral winst te behalen is bij het verbeteren van de gebruiksefficiëntie. Daarbij lijkt het van belang dat het ‘omblad’ zo lang mogelijk, tot aan de oogst, actief blijft teneinde de stikstofopname te stimuleren. Ook de herverdeling van stikstof van het oude blad naar het jonge (binnen)blad dat de kool vormt en dat niet fotosynthetisch actief kan zijn, is belangrijk. Deze gebruiksprocessen en de verhouding tussen omblad en jong blad en daarmee samenhangende gebruiksprocessen kunnen verschillen voor vroege, middelvroege en late rassen.

Nader onderzoek moet uitwijzen wat de ideale verhouding van omblad en kool is in relatie tot stikstofefficiëntie, en of bladstand en bladopbouw daarbij een rol spelen. Daarbij zou het interessant kunnen zijn te onderzoeken of ook andere selectiecriteria van belang kunnen zijn, zoals de bebladeringsindex (bladoppervlak/grondoppervlak, m2/m2), specifiek bladoppervlak (bladoppervlak/bladgewicht, cm2/g), nitraatreductasegehalte en / of chlorofylgehalte of -chlorofylfluorescentie.

Louis Bolk Instituut (Monique Hospers-Brands, Edith Lammerts van Bueren), Wageningen University & Research-Crop Systems Analysis (Paul Struik, Yongran Ji), met input in de workshop van Bejo Zaden (Klaas Biersteker, Bram Weijland), Rijk Zwaan (John Buijsman) en telers Anton van Vilsteren, GertJan Kos, Joris Kollewijn.