Toetsmethoden voor het vinden van resistente perenrassen tegen perenschurft

Om een robuust en weerbaar perenteeltsysteem te verkrijgen is voor de biologische teelt en de gangbare teelt de hoop gericht op nieuwe, robuustere perenrassen. In tegenstelling tot het onderzoek bij appelschurft, bestaan nog geen toetsmethoden voor perenschurft waarmee nieuwe rassen of veelbelovende selecties snel en betrouwbaar op resistentie getest kunnen worden. Deze toetsen zijn belangrijk omdat er in Nederland geen veredelingsprogramma voor peer bestaat. Dit project ontwikkelt toetsmethoden voor perenschurft die zijn afgestemd op de Nederlandse condities.

Volgens Wenneker is de eerste stap het aanleggen van  een collectie peren-schurftisolaten van blad- vruchten- en takkeninfecties. “We verzamelen isolaten uit Nederland en we ontvangen isolaten uit Nieuw-Zeeland, België en Letland. We leggen een brede genenpoel aan om uit te putten. Daarnaast overleggen we met de perentelers in Nederland: zijn er al nieuwe rassen die binnenkort op de markt gaan komen die we kunnen meenemen in ons onderzoek?”

Later gaan de onderzoekers grote populaties van kruisingen toetsen (zie kopje 'Vooruitblik').

Afgelopen periode is een grote hoeveelheid door schurft-aangetast perenplantmateriaal verzameld uit Nederlandse boomgaarden. Dit is materiaal van verschillende perenrassen. Vanuit dit materiaal worden in de komende maanden schurft-isolaten gemaakt voor experimenten. Daarnaast is er een overzicht gemaakt van perenrassen en de veronderstelde mate van resistentie. Met buitenlandse onderzoekers is overleg geweest over de beschikbaarheid van schurftisolaten voor dit onderzoek. Dit blijkt ruim beschikbaar.

Als de toetsingsprotocollen zijn ontwikkeld dan kunnen de onderzoekers in samenwerking met buitenlandse veredelaars populaties van zaailingen uit perenkruisingen gaan toetsen. Op die manier kan al in een heel vroegtijdig stadium geselecteerd worden op vatbaarheid voor perenschurft.

Dat werkt als volgt: het schimmelisolaat wordt eerst vermeerderd en daarna over de planten heen gesproeid. Wenneker: “We spelen met de temperatuur, de hoeveelheid licht en bekijken welke rol vocht speelt: bij sommige bomen houden we het blad twee uur nat, andere bomen 48 uur.” Belangrijk is het opstellen van experimentele condities voor toetsing perenschurft, zowel voor blad-, vrucht- als takschurft. Hiervoor worden kas en veldproeven uitgevoerd. Wanneer deze experimentele condities bekend zijn dan volgt een eerste screening van meerdere perenrassen tegen een serie van isolaten, en een eerste screening van het voorkomen van verschillen in resistentie tegen takinfectie.

Daarnaast monitoren de onderzoekers perenbomen die bij praktijkbedrijven staan waar perenschurft aanwezig is. Hoe doen rassen het daar? “We monitoren de komende jaren of de rassen worden aangetast en op welke plekken, het blad of de takken?” Mocht blijken dat een bepaald ras resistent lijkt te zijn, kunnen we nagaan wie de ouders zijn. De volgende stap is dan genenonderzoek. Bij peren zijn momenteel geen resistentiegenen tegen schurft bekend.”

Voor het onderzoek is expertise nodig op het gebied van biologische fruitteelt en gewasbescherming, vruchtboomkwekerij en veredeling. Deze kennis wordt samengebracht door WUR Open Teelten (Fruitteelt Randwijk), WUR Plantenveredeling, Prisma (vereniging van telers van biologisch fruit) en vruchtboomkwekerij Fleuren (biologische vruchtbomen).